Мапирање на соларна енергија: сеопфатен поглед на фотоволтаичниот потенцијал во РС Македонија
- Вовед
Во ера во која обновливата енергија станува неопходност РС Македонија е пионер на иновативен пат. Во моето истражување преточено во научен труд со наслов „GIS и AHP систем за одлучување и евалуација на оптимални локации за поставување на фотонапонски електрани: студија на случај на Република Северна Македонија“, објавен во реномирано списание, нуди детална анализа на оптималните локации за поставување на фотонапонски електрани во земјата, усогласувајќи се со глобалната промена кон обновливи извори на енергија.
- Заднина
Студијата користи напреден географски информациски систем (GIS) и методологија на аналитички хиерархиски процес (AHP) за да ги идентификува најсоодветните (оптимални) локации за поставување на фотонапонски електрани во земјата. Овој пристап е клучен во стратешкото планирање за искористување на обновливата енергија и овозможува усогласување со еколошките, економските и социјалните фактори.
- Методологија
Претставената методологија e моќна алатка за просторна анализа, во комбинација со GIS и AHP систем за донесување одлуки и проценка на различни фактори кои влијаат на соодветноста на локацијата за поставување на фотонапонски електрани. Овие фактори го вклучуваат сончевото зрачење, топографијата на земјиштето, ориентација, близината на постоечката инфраструктура како далноводи, патишта, урбани области како и зони кои треба да бидат исклучени од анализата како земјоделски површини, национални паркови, водни површини, стрмни падини и области со надморска височина над 1500 m (поради економска неоправданост). Студијата прецизно го категоризира земјиштето во четири зони на соодветност за поставување на фотонапонски електрани: многу соодветно, соодветно, помалку соодветно и несоодветно, врз основа на претходно дефинираните фактори.
Слика 1. Шема на предложената методологија и работен тек за генерирање на оптимални локации за фотонапонски електрани
Слика 2. Изработени карти на критериуми и ограничувања за избор на оптимални локации на фотонапонски електрани a) сончево зрачење (c1); b) ориентација (c2); c) наклон (c3); d) далноводи (110 kV и 400 kV) (c4); e) патишта (c5); f) урбани области (c6), земјоделски зони, национални паркови (карта на ограничувања); g) водни површини (карта на ограничувања); h) надморска височина над 1500 m (карта на ограничување)
- Детални наоди
Резултатите од студијата се доста охрабрувачки за можностите на искористувањето на обновливите извори на енергија од овој тип. Со помош на предложената методологија детектиравме дека 11.6% од испитуваната област е класифицирана како многу соодветна (оптимална), 40.1% како соодветна, 3.6% како помалку соодветна и 0.8% како несоодветна. Дополнително, ограничените области (составени од национални паркови, урбани површини, земјоделски површини, области со надморска височина над 1500 m и водни површини) сочинуваат 43.7% од испитуваната површина.
Понатаму истражувањата покажаа дека ако на само 0.6% од областа која е класифицирана како многу соодветна (оптимална) се постават фотонапонски електрани, истите можат да генерираат приближно 2870 GWh електрична енергија годишно, доволно за да се задоволат просечните потреби за електрична енергија на индустрискиот сектор во осумте административни региони на РС Македонија.
Слика 3. Карта на оптимални локации за поставување на фотонапонски електрани во РС Македонија
Слика 4. Средна потрошувачка на електрична енергија во индустријата во сите административни региони во периодот од 2018-2020 година и технички потенцијал за производство на електрична енергија од фотонапонски електрани ако истите бидат поставени на само 0.6% од површината во високосоодветните (оптимални) области
- Идни импликации
Резултатите од ова истражување не се само научни, туку имаат и практична примена. Студијата служи како вредна алатка за носителите на одлуки во Владата и приватниот сектор, обезбедувајќи научна основа за инвестиции и развој во секторот за соларна енергија. Оваа студија, исто така, ја нагласува и важноста од интегрирање на еколошките размислувања во енергетското планирање. Гледајќи нанапред, студијата сугерира дополнителни подобрувања, вклучително и инкорпорирање на подинамични податоци и економска анализа, за да се усоврши процесот на донесување одлуки.
- Заклучок
Оваа сеопфатна студија, објавена во престижно научно списание, не само што помага во изработката на енергетската стратегија на РС Македонија, туку поставува и основа за понатамошни истражувања кои нудат одржливи енергетски решенија.
Со поставувањето на билансите поврзани со грижите за животната средина и со поставувањето на практичност во производството на електрична енергија, ваквите истражувања го отвораат патот за посветла и позелена иднина. Оваа студија е пример за технички пристап кој ја балансира одржливоста на животната средина со практичните енергетски потреби.
Линк до целата студија: https://www.gaee.agh.edu.pl/gaee/article/view/607
Проф. д-р Ванчо Аџиски, Факултет за природни и технички науки, Универзитет „Гоце Делчев“ – Штип
