Име и презиме: Наталија Поп Зариева
Факултет каде предавам, титула и област на специјализација:
Филолошки факултет при Универзитет „Гоце Делчев“ – Штип, доцент од областа англиска книжевност.
Формално образование:
Докторски студии 2020 ‒ Универзитет на Југоисточна Европа, Тетово
Факултет за јазици, култури и комуникација
Доктор по филологија: англиски јазик и книжевност
Магистерски студии 2011 ‒ Југоисточен Универзитет „Неофит Рилски“
Филолошки факултет – Благоевград
Мaгистер по англиска филологија
Факултетски студии 1996 ‒ Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Филолошки факултет, Скопје
Дипломиран професор по англиски јазик и книжевност
Краток професионален профил:
По завршувањето на додипломските студии на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје ја започнав мојата од рани години посакувана вокација- наставник по англиски јазик во наставата во основно и средно образование во мојот роден град. Во меѓувреме учествував во голем број на проекти организирани од Министерство за образование, УСАИД организацијата, Британски совет во Скопје итн. Меѓу нив за мене најзначајни се Проектот за стандардизација на оценувањето во основното образование, Проектот за зголемување на компетенциите на наставниците за информатички технологии и Проектот за усвојување на англиски јазик на наставниците во основно образование во кои станав обучувач‒дисеминатор. Овие воннаставни ангажмани ми ја дадоа можноста да растам и да се исполнам на професионално ниво. Британски совет во Скопје ми ја овозможи шансата да учествувам на двонеделна летна школа за наставници по англиски јазик во Хрватска, каде запознав колеги од цела Европа и споделивме значајни теоретски и практични искуства за методите и техниките на поучување англиски јазик.
Овие прекрасни искуства ја оформија и развија мојата професионална личност. Но, само работата со учениците веќе не беше доволна. Ми беа потребни нови предизвици, нови искуства и знаења. Тогаш почувствував дека е момент да продолжам со моето формално образование. Методиката на наставата беше мојот примарен професионален предизвик, но иако тоа е област која постојано се развива, особено со развојот на информатичките технологии, една област го привлече мојот интерес повеќе од сè: книжевноста. Изборот на универзитетот во Бугарија се темелеше на желбата на постдипломските студии да се фокусирам на англиска литература. По завршувањето на вториот циклус студии се вработив како стручњак од пракса на Филолошки факултет, Универзитет „Гоце Делчев“, Штип, каде предавав Модерен англиски роман, Современа англиска драма и Шекспир. Следната година конкурирав за работното место помлад асистент на Катедрата за англиски јазик и книжевност.
Во 2014 година се запишав на Докторската школа на Факултетот за јазици, култури и комуникација при Универзитетот на Југоисточна Европа во Тетово. Изборот на овој универзитет се базираше на напредната катедра по англиска книжевност, тогаш раководена од реномирани професори по литература проф.Бенџамин Китинг од Ирска и проф.Ендру Гудспид од САД како проректор за наука. Под менторство на професорот Гудспид ја одбранив докторската дисертација под наслов „Vampiric Elements in The Giaour by Lord Byron and The Rime of the Ancient Mariner by Samuel Taylor Coleridge.”Би сакала да истакнам дека моето продлабочено знаење од книжевноста, како и вештините за подлабока литературна анализа и критика му ја должам на професорот Гудспид. Неговите видувања беа драгоцени за мојот професионален развој, а преку литературата и за мојот светоглед: размислувања за животот, живеењето, луѓето, нашата планета . . .
Во три збора би се опишал/а себеси како:
Љубопитна (за нови знаења), позитивна, одлучна
На УГД се вработив (кога и како):
Моето прво работно искуство на УГД беше во 2012 година како помлад асистент по предметите од литература. Тоа беше едно неверојатно искуство. Се сеќавам Амфитеатарот на кампус 4 беше преполн со студенти. Тие беа заинтересирани, мотивирани и покажаа солидни познавања од англискиот јазик, што во голема мера им помогна во совладување на не толку лесниот материјал по литература. Потоа како што го завршував секој следен циклус на образование, продолжив нагоре по скалилото на академски титули. Денес сум доцент на Катедрата по англиски јазик и книжевност и предавам книжевност во III I IV семестар: Англиска книжевност во 19 век, Англиска книжевност во 20 век и Историја на англискиот јазик во V семестар.
УГД ми помогна во мојот професионален развој преку:
- Можноста да престојувам на едномесечен студиски престој во Обединетото Кралство. Овој студиски престој ми овозможи пристап до најзначајната светска литература и литературна критика која не може да се најде во електронска или хартиена форма на нашите простори. Вратите на најголемата библиотека во Лондон, британската национална библиотека , се отворени со бесплатно членство на сите луѓе кои сакаат да читаат и учат. Ова беше бесценето искуство. Исто така, британските универзитети имаат традиција на слободни предавања обично во вечерните часови од сите области, од поезија, до археологија до генетика. Можноста да следиш предавања на професори од универзитети како University College London, King’s College или Birkbeck University, кои се на врвот на Шангајската листа за рангирање на универзитети, те прави да се чувствуваш многу мал, а патот што треба да го чекориш многу долг. Истовремено се чувствуваш исполнет, како да живееш со литературата и дишеш со литературата.
- Безброј можностите за учество на конференции, симпозиуми и проекти, често финансирани од универзитетот.
- Преку електронско издаваштво УГД нуди објавување на нашите трудови и монографии, како книги, скрипти и практикуми.
- Еразмус програмата е исто така една од прекрасните придобивки на УГД. Склучените договори со универзитети ширум Европа овозможуваат размена на искуства со колеги, но и нови културни искуства.
Во врска со УГД најмногу ми се допаѓа:
Она што навистина е практично и ја олеснува работата на УГД е електронскиот систем. Тој ни овозможува постојан контакт со студентите, но и на студентите им овозможува пристап до сите информации, материјали и контакти. Електронската библиотека ги содржи сите публикувани наставни материјали, а современите апликации овозможуваат контакти со студентите како консултации дури и кога се далеку од Македонија. Мислам дека нашиот универзитет е она што во англискиот јазик се нарекува „student-friendly environment,” каде oд предавални до канцелариите за студентски прашања пред сè е важен студентот.
Соработката и комуникација на сите нивоа е исто така една од предностите на УГД која овозможува квалитетно работење. Атмосферата на разбирање и поддршка меѓу вработените и наставниот кадар на Филолошки факултет е позитивна страна која влијае на чувството на припадност, што е многу важно за личноста на нејзиното работно место. Тоа не прави попродуктивни, креативни и мотивирани.
Омилен дел од мојата работа:
За мене суштинскиот и несомнено најважниот дел од мојата професија е работата со студентите. Ја имам таа среќа да работам со млади луѓе, да им давам енергија, но и добивам од нив нова енергија на младоста. Не е лесно да се учи, исто како што и не е едноставно да се предава. Знаењето не треба да се наполни како кофа со вода, жедта за знаење треба да се разгори како оган, тогаш знаењето е вистинско. Мотивацијата е една од најважните компоненти на учењето. Затоа за мене е важно да ја видам таа искра во нивните очи. Предметите по книжевност не се едноставни затоа; тие често вклучуваат безброј области од човечкото живеење: од психологија, до политика и социологија, од архитектура, до историја и екологија. Книжевноста бара време, размислување, анализирање, споредување, контрастирање; бара знаење на филозофии и културни карактеристики на времето и местото каде е напишана. Но, воедно таа знае да те однесе на друг крај од светот, во друго време, да почувствуваш како романтичарите чувствувале на англиско тло и како модерните поети твореле на американско тло. Како што напишала Мери Шели во епохалниот „Франкенштајн“ (парафразирам) ‒ едно исто нешто може да има спротивен ефект ‒ огнот може да те изгори, но во ладниот ден да те стопли. Така е и со книжевноста: може да биде кошмар, ако не и пристапиш сериозно, но може да те возвиши, облагороди и збогати, да ти го покаже вистинскиот пат во животот. Уживам кога предавам и тоа никогаш не е предавање за литературата како литература, туку литературата како живот, бидејќи таа го отсликува животот, исто како што и животот ја отсликува литературата. Се обидувам во делата и стиховите што ги обработуваме да најдам момент каде тие можат да се поврзат со делото, да се препознаат себе или светот во кој живееме. Затоа што знам дека тогаш тоа што го учат станува дел од нив и тогаш тоа никогаш нема да се заборави.
Секако и можноста да бидеш креативен преку пишувањето трудови, наставни материјали се само дополнителни придобивки на мојата работа на УГД. Учествата на конференции и симпозиуми го надополнуваат искуството на УГД да стане комплетно. Можноста постојано да учиш е драгоцен аспект на работата на УГД.
Од професионални достигнувања издвојувам:
- Значајно искуство беше учеството во проекти, меѓу кои за мене претставуваше задоволство проектот „Дополнителната настава како начин за подобрување на компетенциите на студентите“. Јас бев вклучена во делот на дополнителни настава од областа литературата. Беше задоволство да се види како нашата работа покажа тенденција на зголемување на англиските компетенции на студентите, односно се потврди идејата дека е неопходно да се чита литература, дури и ако тоа не е за естетски причини затоа што позитивните ефекти се чувствуваат во зголемување на вокабуларот, создавањето на правилна комплексна мисла на англиски јазик, како и збогатување на сопствениот лексикон со многу идиоми и фрази.
- Објавени наставни материјали како скрипта и практикум, кои се адаптирани на конкретниот материјал кој се работи на предметите по книжевност.
- Учество на голем број меѓународни конференции со сопствено излагање.
- Организирање на работилници од областа на литературата.
Методологија која ја користам во работата со студентите:
Од огромната палета на методи и техники кои овозможуваат презентирање на материјалот и вежби, јас сепак во последно време претпочитам директна анализа на текст/поезија. Методот се покажа како поефективен од други современи методи. Од една страна, современите текови во општеството наметнуваат култура на нечитање или читање многу малку, а од друга страна, интернетот е полн со секакви информации – проверени и непроверени, точни и грешни, понекогаш дури и смешни. Затоа ретко ги оставам студентите да истражуваат пред делото да биде обработено на час. Биографски податоци, дати на издавање, листа на книги кои некој автор ги напишал скоро никогаш не се предмет на нашите предавања и испити. Тоа се факти, кои претставуваат основно ниво на знаење, односно препознавање и лесно се наоѓаат со еден клик на интернет. Наша цел на часовите се постигнување на повисоки нивоа на знаење како примена, анализа, синтеза и евалуација. Она што студентите треба да разберат се темите, мотивите, која е идејата/идеите на делото, како друг автор творел на иста или слична тема, колку дадени автори имаат сличен или различен пристап кон темата. Од нив се очекува да дискутираат, анализираат, да создадат една синтеза на стекнатото знаење и истото да го применат во пишување на аргументиран есеј во кој ќе изнесат и образложат факти со кои ќе докажат дека ставот што го имаат е валиден.
Бидејќи ова се студенти кои се дигитални генерации често сакам да им прикажам дигитални содржини, како кратки видеа, дел од филм базиран на делото кое го обработуваме, или фотографии. Исто така, сметам дека е од голема корист да им се пренесе духот на англиската култура, посебно со акцент на англиската огромна жед за читање, креативно пишување и томови на литературна критика. Сепак ова е земјата која ги дала Чосер, Милтон, Шекспир, Бајрон, Шели, Вирџинија Вуф, Џејмс Џојс, Елиот и многу други имиња не спомнати во низата, чиј придонес во литературата е огромен.
Најважно во работата со студентите е:
Она што сакам да го постигнам со студентите, моја микро-цел е да им помогнам да го научат и разберат материјалот кој го работиме на часовите. Но, сето тоа е во функција на мојата поголема ‒ макро-цел, а тоа е да ја развијат желбата за читање и разбирање на литературата. Ова не е ера на книгата, тоа е многу јасно. Ова е ера на мобилни, таблети, лаптопи, компјутерски игри и социјални мрежи. Тоа е она што би сакала да го променам. Ништо не е поголем извор на знаење од книгата. Сакам да им покажам еден нов поглед кон читањето и разбирањето на романите, драмите и поезијата; да погледнат низ една тајна клучалка низ која ќе сфатат дека не е тешко, напротив многу е интересно да се чита и размислува за прочитаното. Можеби традицијата на обработка на дела по мајчин јазик во нивното претходно образование им го замаглила видот и направила литературата да се доживува како нешто неразбирливо или здодевно. Искрено се надевам да успеам да го променам тоа.
Животна мудрост која ја споделувам:
Искрено верувам дека „Knowledge is power,” како што рекол Фрaнсис Бекон. A американскиот писател Марк Твејн нѝ дал многу изреки, меѓу кои:„Actions speak louder than words.” И секако без Шекспир овој дел не би бил комплетен. Во Венецијанскиот трговец во златното ковчеже кое го бира принцот од Мароко за да одговори на прашањето кое ќе му ја овозможи раката на убавата Порша пишува:„ All that glisters is not gold.“
Книга, видео, филм, поткаст или настан кој би го препорачал/а:
Книга
Сакам да читам книги кои не се бестселери. Најчесто тоа се класиците на англиската литература. Тие најчесто не се само лични, туку обработуваат теми кои се пронаоѓаат во животот на многу луѓе, вечни теми како борбата на доброто и злото, смислата на животот, патот до избавување од грев преку покајание, преголема амбиција итн. Овие дала побудуваат размислување кај нас и ни помагаат да растеме и созреваме духовно, за разлика од шунд литературата која има финансиска цел и секако да не забавува. Особено се фасцинирам со делата од романтизмот. Ги обожувам делата на Лорд Бајрон, Странствувањето на Џајд Харолд, Дон Жуан и ориенталната балада Ѓаурот. Одврзаниот Прометеј на Перси Биш Шели, и модерната поема Пуста Земја на Т.С.Елиот. Ме восхитуваат делата на Шекспир: Хамлет, Макбет, Антони и Клеопатра и многу други.
Од современите дела интересен е пристапот на Авторката Елиф Шафак која твори на англиски јазик и нејзиното дело Четириесетте правила на љубовта во кое е испреплетен животот на еден персиски поет од 13ти век и една современа жена од 21ви век во потрага по значење во животот. Делото е посебно значајно затоа што се базира на значењето на простувањето, моќта на сочувството, прифаќањето и толеранција на различностите и љубов кон една и единствена вистина- вредности за кои вреди да се чита во овие времиња.
Ме интересираат книги од областа на психологијата. Интересна книга е Permission to live: The Power of Emotional Intelligence to Achieve Well-being and Success од Д-р. Марк Брекет, во која авторот ја нагласува важност за развивање емотивната „писменост“ кај младите која ќе им овозможи точно да ги препознаат емоциите кај себе и кај другите луѓе за да можат да управуваат со својот живот поефективно. Во 21ви век, сметам дека најмногу треба да се осврнеме на емоционалниот и психичкиот развој на идните генерации. Како родител и едукатор оваа тема од секогаш ме интересирала.
Филм
- „Frankenstein“ (2015) во режија на Бернард Роуз, го претставува епохалното дело на Мери Шели во ново руво и на нова локација- Лос Анџелес. Оваа модерна верзија е фасцинантна затоа што го претставува суштеството како момче создадено со 3Д принтер и приказната е создадена од аспект на „чудовиштето“.
- Како обожавател на детективскиот жанр серијата „Sherlock Holmes” со Бенедикт Камбербеч во главна улога е една од покреативните верзии на романот на Сер Артур Конан Дојл.
- „Dracula Untold“ е современа адаптација на делото на Брам Стокер „Дракула,“ во која главниот лик е помалку суров од оригиналот на Стокер и повеќе вткаен во историскиот лик на Влад III од Романија.
Документарен филм ‒Ги обожувам документарните филмови на BBC, како Coronation, базиран на животот на кралицата Елизабета II; потоа Kate Humble’s Coastal Britain, кој го прикажува останатиот дел на Велика Британија: природата и нејзиното сликовито крајбрежје со фосилни остатоци стари над двесте милиони години.
Сите оние кои имаат интерес од областа на психологијата, би можеле да ги најдат корисни видеата на Youtube на еден од најпознатите психолози во светот Џордан Питерсон од Канада, кого редовно го следам. Тој анализира не само психолошки аспекти, туку и божествени аспекти, но особено корисни за младите се неговите мотивациски говори. Еве некои линкови на корисни теми:
Совет за младите како идни студенти:
Имајте доверба во себе, во своите способности и капацитети. Никогаш не откажувајте се кога нема да успеете веднаш. Најуспешните луѓе на денешницата доживеале неколку големи неуспеси пред да успеат. Причината поради која успеале е упорноста. Одете храбро во животот: „Fortune favours the brave” ‒ или среќата ги следи храбрите. Во истовреме, имајте личност со морален и етички интегритет без разлика колку општеството ќе ви докажува дека сте од ретките. Трудете се да ги зачувате вистински вредности во животот: чесност, трудољубивост, почит, скромност и љубезност кон сите луѓе без разлика на нивната вера, националнот, етичка припадност, пол или сексуална определба.
